„ეს ცუდი და დამანგრეველი პროექტია, ლანდშაფტი დამახინჯდება, რაც ჩვენი დედაქალაქისთვის გადამწყვეტი ფასეულობაა“
ufleba.ge
კახა კალაძე მიიჩნევს, რომ დედაქალაქში „პანორამა თბილისის“ მსგავსი მეტი მასშტაბური პროექტის განხორციელებაა საჭირო. „ქართული ოცნების“ პრესსამსახურის ინფორმაციით, თბილისის არჩეული მერი აღნიშნავს, რომ მერიის ახალი ადმინისტრაცია მაქსიმალურად შეუწყობს ხელს ბიზნესს და ყველა იმ ადამიანს, რომელიც ქალაქის განვითარებაში შეიტანს წვლილს.
„რაც შეიძლება მეტი „პანორამა თბილისი“ გვჭირდება. მეტი ასეთი მნიშვნელობის პროექტის განხორციელებაა ქალაქში საჭირო, რადგან ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემა, ყველამ ვიცით, რომ ახალი სამუშაო ადგილებია. ასეთი მსხვილი პროექტების განხორციელება ქმნის სამუშაო ადგილებს, როგორც მშენებლობის პროცესში, ისე მშენებლობის დასრულების შემდეგ.
ზუსტად ამას ეწინააღმდეგებოდნენ ოპონენტები, სხვას არაფერს. იციან, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ასეთი მასშტაბური პროექტების განხორციელება ქალაქისთვის, ქვეყნის ეკონომიკისთვის, ქვეყნის წინსვლისთვის და ამიტომ იყო ეს წინააღმდეგობა. ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ საიმისოდ, რომ ხელი შევუწყოთ ბიზნესს და ყველა ადამიანს, ვინც თითო აგურს დადებს ქალაქის განვითარებაში და ქვეყნის კეთილდღეობაში“, - აცხადებს კახა კალაძე.
ამ თემაზე „ქრონიკა პლუსი“ ქალაქგეგმარების სპეციალისტს, ზურაბ ბაქარაძეს ესაუბრება.
- ბატონო ზურაბ, თქვენ როგორ ფიქრობთ, სჭირდება თუ არა თბილისს რაც შეიძლება მეტი „პანორამა თბილისი“?
- შესაძლოა, ამ განცხადებაში კონტექსტიც გასათვალისწინებელი იყოს, მაგრამ მხოლოდ იმაზე თუ ვისაუბრებთ, რაზეც მთავარი ყურადღება არის გამახვილებული, ეს ქალაქგანვითარებისადმი არასწორი დამოკიდებულებაა. სამუშაო ადგილების შექმნა ქალაქისთვის სასიკეთო სამშენებლო ღონისძიებებით, საზოგადოებრივი ფულითაც შესაძლებელია. ისე არ არის, რომ მაინცდამაინც კერძო ინვესტიციებში გადაიხდება ფული ასეთ ადგილებზე. ზუსტად ასევე საზოგადოებრივი ფულის ინვესტიციებით შეიძლება დასაქმების ახალი ლოკაციების ჩამოყალიბება.
დიდი ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელების დროსაც (ვთქვათ, რკინიგზის გადატანა, მაგისტრალი ვერეს ხეობაში, გზაგამტარები, ესტაკატები და ა.შ.) ხომ იქმნებოდა სამუშაო ადგილები? ამიტომ არასწორი დამოკიდებულებაა სამუშაო ადგილები მაინცდამაინც ამ ტიპის პროექტებს დავუკავშირით. ეს საკითხის ერთი მხარეა.
მეორე, ეს ყველაფერი შხამად შეერგება იმ სამუშაო ადგილის მქონესაც, თუ მას და მის ოჯახს მომავალს დავუნგრევთ. ე.ი. ყველაფერში, რაც ფულს მოიტანს (სამუშაო ადგილების ან კერძო პირების მოგების თვალსაზრისით), ფულის ჩადება ნამდვილად არ ღირს, რადგან ამას შეიძლება ნეგატიური შედეგები ჰქონდეს.
აქ ათასი მაგალითის მოყვანა შეიძლება. რაღაც წარმოებას წამოიწყებ, რეალურად, მავნე საქმეს გააკეთებ, ფულსაც გადაიხდი, ხალხი იმ ფულით ოჯახებს არჩენს, მაგრამ ეს საზოგადოებისთვის, იმ ოჯახებისთვის და ყველსათვის საზიანო ნაბიჯი, ქმედება იქნება. ამიტომ აღნიშნული ლოგიკა საერთოდ არ არის მართებული.
თუ ბატონ კალაძეს ლაპარაკი საკუთრივ თბილისი პანორამაზე სურს (რამდენად კარგია და რამდენა ცუდი), მაშინ კონკრეტულად ამაზე უნდა გაამახვილოს ყურადღება, - საზოგადოებისთვის, ქალაქის განვითარებისთვის, ყველა მოქალაქის ცხოვრებისთვის (მათ შორის, ინვესტორებისთვის, ისინიც ხომ მოქალაქეები არიან) ეს ყველაფერი დადებითის თუ უარყოფითის მომტანია, დაწვრილებით ჩამოთვალოს ამ პროექტის კარგი და ცუდი მხარეები, ერთმანეთს შეადაროს და მაშინ ეს დამაჯერებელი მცდელობა იქნება.
თორემ სამუშაო ადგილების შექმნას რაც შეეხება, ეს გინდ უთქვამს და გინდ არაფერი უთქვამს. მოკლედ რომ ვთქვათ, სამუშაო ადგილების შექმნა ყველაფრით შეიძლება, მათ შორის მავნე პროექტებითაც.
- მაშინ საკუთრივ „პანორამა თბილისთან“ დაკავშირებით თქვენ როგორი დამოკიდებულება გაქვთ?
- უარყოფითი პოზიცია მაქვს, რადგან ეს ქალაქისთვის ცუდი და დამანგრეველი პროექტია.
- რეალურად, მის ფუნქციონირებას რა შედეგები ექნება?
- თბილისის ლანდშაფტი დამახინჯდება და ეს ლანდშაფტი ჩვენი დედაქალაქისთვის გადამწყვეტი ფასეულობაა. ფაქტობრივად, ეს თბილისის მთელი ხიბლია. ეს ლანდშაფტი კიდევაც კანონით დაცულია, მაგრამ...
ეს პროექტი სწორედ იქ ერევა ქალაქის ცხოვრებაში და ამით დედაქალაქის მთავარი ფასეულობა გაფუჭდება და დაზიანდება. აქ მთავარი ეს არის.
- ამის გათვალისწინებით, დედაქალაქს რა ტიპის პროექტები სჭირდება ურბანული განვითარების თვალსაზრისით?
- საჭიროა ქალაქის გაჯანსაღების ღონისძიებების გატარება, ქალაქმშენებლობის გაუმჯობესებას ვგულისხმობ. ეს არის საცხოვრებელი შენობების, საცხოვრებელი ფონდის გაჯანსაღება, ამით ხალხის საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესება, საზოგადოებრივი სივრცეების მოწესრიგება, მათი გაჯანსაღება; ფეხმავლების, ველოსიპედის მომხმარებლების წახალისება, რომ საზოგადოებრივ ცხოვრებას მეტი სიცოცხლე, მაღალი ხარისხი ჰქონდეს. რეალურად, ესეც ქალაქმშენებლობის გაჯანსაღების ერთ-ერთი ნაწილია.
აქ კიდევ ბერი რამის ჩამოთვლა შეიძლება, მაგალითად კონსერვაცია, უსარგებლო ტერიტორიების ქალაქისთვის საკეთილდღეოდ გამოყენება. რკინიგზის მოდერნიზება, მობილობის მოდერნიზება, რაც შეიძლება მეტად საზოგადოებრივი ტრანსპორტის განვითარება, რაც ინდივიდუალური ავტოტრანსპორტის მოხმარებას შეამცირებს. ეს დღევანდელ თბილისში მთავარი გამოწვევებია.
მთავარი, ყოველმხრივი გაჯანსაღებაა და არა ქალაქის ექსტენსიური, თუნდაც სიმძლავრების თვალსაზრისით ზრდა. მთლიანად საქართველოს სივრცით მოწყობას თუ შევხედავთ, დავინახავთ, რომ ეს დისპროპორცია უკვე არსებობს, მთელი ქვეყნის მოსახლეობის მესამედი თბილისში ცხოვრობს. ეს დისპროპორცია არამარტო მოსახლეობის თვალსაზრისითაა, არამედ არსებითი, სოციალურად ქმედითი სიმძლავრეების თვალსაზრისითაც არის გამოხატული ეს უთანასწორობა. ეს სიმძლავრეები თავმოყრილია თბილისში და დანარჩენ საქართველოს ამ მხრივ უჭირს.
ახლა მთავარი გამოწვევა ისაა, რომ ის, რაც თბილისშია გაჯანსაღდეს და არ გაიზარდოს, სიმძლავრეები არ მოემატოს. რაც საერთოდ ქვეყანაში შესაქმნელი სიმძლავრეებია, ის პერიფერიებზე გადანაწილდეს, ამით დეცენტრალიზაცია მოხდეს.
მოკლედ რომ ვთქვათ, სადღეისოდ თბილისის მთავარი გამოწვევა მისი გაჯანსაღებაა და არა ზრდა.
- რაც შეეხება რკინიგზის გადატანას, ამ საკითხში თქვენი პოზიცია როგორია?
- სატრანზიტო-სატვირთო მოძრაობა თუ გადავა, ეს ქალაქს განტვირთავს, მაგრამ სამგზავრო რკინიგზა აუცილებლად უნდა დარჩეს. ეს ქალაქისთვის საციცოცხლოდ აუცილებელია. ხაზს ვუსვამ, რომ საუბარია სამგზავრო და იმ ტვირთებისთვის რკინიგზაზე, რომელიც საკუთრივ ქალაქს ემსახურება. ეს აუცილებლად დაგვჭირდება და ამიტომ რკინიგზის ამოჭრა ქალაქის დაღუპვა იქნება.
კი ბატონო, შემოვლითი რკინიგზა ააშენონ, ის უკვე დაწყებულია. ოღონდ ქალაქში არსებულ რკინიგზას ნუ ამოჭრიან, ორივე იარსებებს. ახალ გზაში დიდი ფული დაიხარჯება, იქნება სამუშაო ადგილები და ა.შ. რაზეც ასე ბევრს საუბრობენ.
მათ ხომ უყვართ ინფრასტრუქტურული პროექტები, რადგან იქ ფული კეთდება ყველანაირად, - თეთრიც და შავიც. ჰოდა, ააშენონ, თავიანთი ეს მოთხოვნილება (ფულის დატრიალების) დაიკმაყოფილონ, მაგრამ იქ მხოლოდ სატრანზიტო-სატვირთო მოძრაობა გაატარონ. ეს დანარჩენი კი დატოვონ და მისი მოდერნიზება მოახდინონ.
ეს რკინიგზა დაუკავშირონ აეროპორტს, თან ეს მოხერხებულად გააკეთონ, რადგან ძალიან ცუდად არის დაკავშირებული. შეცვალონ რეჟიმი, მატარებლების შიდასააგლომერაციო მიმოსვლა გაძლიერდება. მცხეთა-თბილისი-გარდაბანი, მცხეთა-თბილისი-მარნეული, ეს მიმართულებები აუცილებელი იქნება, რაც ქალაქს გააცოცხლებს.
- მოკლედ, ორივე სარკინიგზო ხაზმა პარალელურ რეჟიმში უნდა იმუშაოს...
- რასაკვირველია, რადგან არსებული რკინიგზის ამოჭრაც დიდი ხარჯი იქნება. ეს ახალი ხაზი ააშენონ (მაინც დაწყებულია), ბოლომდე მიიყვანონ და ეს მხოლოდ სასიკეთო იქნება. მათ შორის მავნე და საშიშ ტვირთებს (რომელმაც თბილისთან უბრალოდ უნდა გაიაროს), მაგ მიმართულებით გაატარებენ. ეს იქნება ნავთობი თუ ათასი სხვა. რასაც თბილისში არაფერი ესაქმება, სწორედ იქ გაატარონ, ეს მხოლოდ მისასალმებელი იქნება.
მაგრამ რაც უკვე არის, მისი ამოჭრა არაფრით არ შეიძლება. ვიმეორებ, რომ ეს კიდევ დამატებითი ხარჯები იქნება. ამის ანაზღაურება იქ განაშენიანების შექმნით სურთ, რაც ძალიან მძიმე შეცდომა იქნება.
საერთოდაც, დიდ, მილიონიან ქალაქში რკინიგზის არაარსებობა საშინელი ნაკლია და მას ვერცერთი ასეთი ქალაქი ვერ აიტანს. და ქალაქს ჰქონდეს რკინიგზა და ის ამოჭრან, ამას რეალურად ვერავინ გაიგებს. ამას მხოლოდ ამ პროექტის მსურველები იგებენ და როგორ ახერხებენ, ვერ გეტყვით. ეს გონიერებით ხდება თუ სხეულის სხვა ნაწილებით, ამაზე ვერაფერს მოგახსენებთ.
- რამდენად შესაძლებელია დედაქალაქში დღევანდელი ქაოტური განაშენიანების შეჩერება და პროცესის სასიკეთოდ შემობრუნება?
- უკვე აშენებულს რა უნდა ეშველოს, ეს ცოტა საძნელო საქმეა. თუმცა ეს შედის იმ ნაწილში, რაზეც უკვე ვისაუბრე, - ეს არის გაჯანსაღება. დიდი ფულითა და დიდი სურვილით ასეთი უბნების ნაწილობრივი გაჯანსაღება კიდევ შესაძლებელია. რათა ისეთი საშინელი რეალობა აღარ იყოს, როგორიც დღეს არის. მაგრამ ეს ძვირი ღირს და მნიშვნელოვანი ღონისძიებების გატარება სჭირდება.
სადაც კი შესაძლებელია, საზოგადოებრივი სივრცეები უნდა მოწესრიგდეს, სიმწვანე უნდა გაჩნდეს, თვითონ ნაგებობების ენერგეტიკული ზონირება უნდა მოხდეს, რომ იმდენ ენერგიას არ ხარჯავდნენ. მოკლედ, იქ კიდევ შეიძლება რაღაცის გამოსწორება. მაგრამ არსებითად იმას ვერაფერს ვუშველით, რადგან ის ფაქტობრივად დასანგრევია. ეს უნდა იყოს შეუსაბამო ნაგებობები, შეუსაბამო საფრთხისებული ტერიტორიები (ასეთი სტატუსი უნდა ჰქონდეს), პროცესი ამ შეუსაბამობის შემცირების მიმართულებით უნდა წავიდეს. ე.ი. ეს შეუსაბამობა კიდევ უფრო არ უნდა გამძაფრდეს.
გაივლის რამდენიმე ათეული წელი და ეს შენობები დაინგრევა, თვითონვე გამოვლენ ექსპლუატაციის მდგომარეობიდან. თუ ქალაქს ფული ექნება და ამ სახლებს მანამდე დაანგრევს, ხომ კარგი, მაგრამ ეს ყველაფერი დიდ ფულთან არის დაკავშირებული. იქ მცხოვრებლები უნდა დააკმაყოფილონ და ა.შ.
მოკლედ, ამ ტერიტორიების გადარჩენა, არსებითი გამოსწორება ძალიან ძნელი იქნება.
რაც შეეხება ამ პროცესის შეჩერებას, ეს სავსებით შესაძლებელია, თუ ამის პოლიტიკური ნება იარსებებს. აქ ვგულისხობ მმართველი ელიტის პოლიტიკურ ნებას, რომ ქვეყნის სივრცითი მოწყობა (მისი ერთი ნაწილია ქალაქგეგმარება) საზოგადოებისთვის, ქვეყნისთვის სასიკეთო მიმართულებით წავიდეს და ცალკეული კერძო პირების კიდეც უფრო გამდიდრებას არ ემსახურებოდეს.
ახლა ეს პროცესი მთლიანად კერძო პირების გამდიდრებას ემსახურება. მთელი სივრცითი მოწყობა ამაზე არის ორიენტირებული. მთელი ჩვენი პოლიტიკა დარგში ამგვარად არის მოწყობილი.
ეს რომ საზოგადოებისთვის სასიკეთოდ შემობრუნდება, ამით ყველა მოგებული დარჩება, მათ შორის ინვესტორებიც. ამის გაკეთება შესაძლებელია, თუ ასეთი ნება იარსებებს. ამისთვის მშენებლობის სამართლებრივი საფუძვლებისა და ასევე აღმასრულებელი ინსტიტუტების მნიშვნელოვანი რეფორმა უნდა განხორციელდეს.
ეს ორი მთავარი საქმე თუ გაკეთდება, მერე საქმეები სწორად წავა. ყველაფერი იდეალურად არ იქნება, მაგრამ პროცესი სწორად წარიმართება და ქვეყანას რაღაც ეშველება. თუ არადა, ეს ქაოსი გაგრძელდება.
- კალაძეს და მის გუნდს რამდენად შეეძლება ასეთი სასიკეთო ნაბიჯების გადადმა, რაზეც თქვენ საუბრობთ?
- ძნელია პროგნოზის გაკეთება. რეალურად, კალაძეს თავისი პოტენციალით ეს შეუძლია, მაგრამ მე ახლა მის კონკრეტულ აზრებსა და დამოკიდებულებებს არ ვიცნობ. ზოგადად, რასაც ამბობს, სულ კარგ რაღაცებზე ამახვილებს ყურადღებას და მინდა მჯეროდეს, რომ მართლაც კარგი, სასიკეთო ნაბიჯების გადადგმა სურს. იქნებ ამ გზით თბილისს რაღაც ეშველოს.
სხვა მხრივ, როგორი თანამშრომლები ეყოლება, გარშემო როგორი გაქანების ხალხს შემოიკრებს, როგორი ჰაერით ისუნთქებენ ეს ადამიანები მისი ხელმძღვანელობით, ყველაფერი სწორედ ამაზე იქნება დამოკიდებული.
მე ეს არ ვიცი, არც მის გუნდს ვიცნობ და კონკრეტულად არც მის აზრებს. ზოგადად, სწორ რაღაცებს ამბობს და თუ ამ ყველაფერს გააკეთებს, ღმერთმა ხელი მოუმართოს ამ საქმეში. მინდა მჯეროდეს და ვნახოთ, აღდგომა და ხვალეო.
პ.ს. დედაქალაქის მერის უფლებამოსილების ოფიციალურად შესრულების დაწყებამდე, კახა კალაძე სატრანსპორტო სფეროში დაგროვილ რეალურ პრობლემებზე ამახვილებს ყურადღებას. მან საზოგადოებრივი ავტობუსებით იმგზავრა და განაცხადა, რომ არსებული მდგომარეობა კრიტიკას ვერ უძლებს და ყვითელი ავტობუსები სასწრაფოდ შესაცვლელია. ასევე ახლადარჩეული მერის თქმით, ყურადღებას, განახლებას საჭიროებს დედაქალაქის მეტროსადგურები.
იმედია, კალაძე თბილისში მოძრავ სამარშრუტო მიკროავტობუსებში (ე.წ. მარშრუტკებში) არსებულ გაუსაძლის მდგომარეობასაც სათანადო ყურადღებას მიაქცევს. იქ არსებული ვითარება ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს და, უბრალოდ, სამარცხვინოა.
ჯერ ერთი, შეუიარაღებელი თვალითაც კარგა ჩანს, რომ ეს „მარშრუტკები“ ქალაქის შიგნით მოძრაობაზე გათვლისწინებული არ არის (რეალურად, საქალაქთაშორისოა). მუდმივად გადატენილი მანქანების სალონებში ნორმალურად გავლა შეუძლებელია, მგზავრები ერთმანეთს იძულებით ეჯაჯგურებიან, თავზე ახტებიან და ა.შ. ეს კი არა, ფეხზე მდგომ მგზავრს ასეთ „ზეინტიმურ“ გარემოში, ელემენტარულად, მოხრაც არ შუძლია, რომ გარეთ დაინახოს, თუ სადამდე მიიყვანა მძღოლმა (ფეხზე მდგომი დაბურული მანქანიდან ამას ვერაფრით გააკეთებს).
აღრაფერს ვამბობ ამ „მარშრუტკების“ დაძველებაზე (ბევრი, უბრალოდ, ჯაყჯაყებს), კონდიციონერების მუდმივ გაუმართობაზე და ა.შ. ხაზებზე ამ მანქანების სიმცირეც უკვე თვალშისაცემია და ეს დიდ სამარშრუტო რეისებზე ყველაზე მეტად თვალშისაცემია. ახალმა მერმა ამ პრობლემატიკას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა დაუთმოს, თორემ კოლაფსამდე სულ ცოტა არის დარჩენილი.
